cukrownictwo cukier burak cukrowy stowarzyszenie przemysł cukrowniczy cukrownie cukrowniczy cukier cukrownictwo burak stowarzyszenie techników cukrowników cukier cukrownictwo cukrowy
stc stc stc
Stowarzyszenie Techników Cukrowników stc Władze STC stc Cukrownictwo stc Konferencje i sympozja stc Publikacje stc ICUMSA stc Gazeta Cukrownicza
Link do storny konferencji STC 2024
stc
 Kontakt: 00-057 Warszawa, Plac Dąbrowskiego 3, tel/fax. 0-22 826-98-27, 505-46-71, 505-47-82, email: biurostc@stc.pl
Strona główna
RODO - obowiązek informacyjny

Zaproszono nas
Sprawozdania z imprez branżowych, w których uczestniczyliśmy. Czytaj więcej...
  Aktualności
Informacja o nowej formule Konferencji Techniczno-Surowcowo-Analitycznej organizowanej przez STC w 2024 r. Czytaj więcej...
  Wyniki Konkursu STC na najlepszą pracę dyplomową. Czytaj więcej...
  W dn. 27-28.06.2023. odbyło się seminarium, przeznaczone dla kierowników laboratoriów oraz pełnomocników ds. systemów zarządzania nt. “Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym” Czytaj więcej...
  W dniu 22 czerwca 2023 roku w Werbkowicach oraz w Hrubieszowie odbyły się uroczyste obchody Jubileuszu 60–lecia Cukrowni „Werbkowice” Czytaj więcej...
  Plan konferencji i seminariów w 2024 roku Czytaj wiecej...
Plan kursów na 2024 r. Czytaj więcej...



Publikacje
Higiena produkcji w cukrownictwie. Wymagania prawne a IFS Hanna Woźniak, Nordzucker Polska

W ostatnich latach obserwowano stałe zwiększanie wymagań w zakresie warunków higieniczno-sanitarnych wobec producentów żywności. Tendencja ta znalazła odbicie w prawodawstwie europejskim i krajowym, które kładzie na barki operatorów łańcucha żywnościowego coraz więcej obowiązków.

Trzy główne źródła wymagań higieniczno-sanitarnych to:
  • rozporządzenie Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych
  • polskie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań higieniczno - sanitarnych w zakładach produkujących lub wprowadzających do obrotu środki spożywcze (Dz.U. 2004 nr 104 poz.1096)
  • oraz - wprawdzie nieobowiązkowy, ale wciąż zyskujący na znaczeniu - International Food Standard, Międzynarodowy Standard Żywności dla oceny dostawców marek własnych handlu detalicznego, wersja 4 ze stycznia 2004.
W europejskim prawie żywnościowym najistotniejsze akty prawne to: Dyrektywa Rady 93/43/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. w sprawie higieny środków spożywczych, która ustanowiła ogólne zasady higieny dla środków spożywczych oraz procedury ich weryfikacji. Zasady te i procedury stanowiły podstawę dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności. Jednak w latach 90-tych seria kryzysów związanych z żywnością i paszami, np. choroba "szalonych krów", skażenie pasz dioksynami czy epidemia pryszczycy, wykazała słabości w unijnym systemie prawa żywnościowego. Ważnym krokiem na drodze do doskonalenia systemu zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym w całym łańcuchu "od pola do stołu" było wydanie: Rozporządzenia nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Rozporządzenie to jest podstawowym aktem dotyczącym bezpieczeństwa żywności i wprowadzało m.in. wymóg identyfikowalności, obowiązujący od 1.01.2005. Również producenci cukru powinni mieć już taki system wdrożony.

Wymagania w zakresie identyfikowalności zawarte są w artykule 18 rozporządzenia 178/2002. Warto tutaj zwrócić uwagę na to, że rozporządzenie nie określa szczegółów systemu gwarantującego identyfikowalność, ani sposobu prowadzenia dokumentacji. Mówi jedynie, że zasady "traceability" dotyczą całego łańcucha żywnościowego od dostawcy do producenta i dalej do odbiorcy finalnego. Producenci żywności i pasz muszą być w stanie zidentyfikować nie tylko przedsiębiorstwa, którym dostarczyli swoje produkty, ale także wszystkich dostawców. W tym celu powinni utworzyć systemy i procedury, umożliwiające przekazanie takich informacji na żądanie właściwych władz.

W roku 2004 zostały wydane nowe akty prawne dotyczące higieny, które wchodzą w skład tzw. "pakietu higienicznego". Należy tu wspomnieć o rozporządzeniu 882/2004, które dotyczy urzędowej kontroli żywności i pasz, rozporządzeniu nr 853/2004 ustanawiającym zasady higieny właściwe dla żywności pochodzenia zwierzęcego, które stanowi uzupełnienie zasad rozporządzenia 852/2004. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady obowiązują w krajach członkowskich w sposób bezpośredni, a te wspomniane powyżej wchodzą w życie z dniem 1.01.2006.

Podstawą polskiego prawa żywnościowego jest ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 634, wraz z późniejszymi zmianami). Aktem wykonawczym do tej ustawy jest m.in. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań higieniczno - sanitarnych w zakładach produkujących lub wprowadzających do obrotu środki spożywcze (Dz.U. 2004 nr 104 poz.1096) oraz kilka innych: rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie wewnętrznej kontroli jakości zdrowotnej żywności i przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji (Dz.U. 2004 nr 120 poz.1259) i rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wymagań sanitarnych dotyczących środków transportu żywności, substancji pomagających w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych i innych składników żywności (Dz.U. 2003 nr 21 poz.179), w których zawarte są wymogi higieniczne, na dzień dzisiejszy obowiązujące również producentów cukru. Są to podstawowe akty prawne, dotyczące wymagań higienicznych w Polsce.

Oprócz wymagań prawnych, istnieje wiele standardów nieobligatoryjnych, w których zawarte są wymagania higieniczno - sanitarne dla producentów artykułów spożywczych, m.in. IFS. Międzynarodowy Standard Żywności ma na celu zapewnienie jednego standardu auditowania producentów wszystkich produktów żywnościowych sprzedawanych do sieci detalicznych pod markami własnymi. Łączy w sobie wymagania GMP/GHP, HACCP, norm serii ISO oraz prawa żywnościowego. Posiadanie przez producenta certyfikatu IFS jest dla odbiorców żywności gwarancją bezpieczeństwa zdrowotnego produktów. Jeżeli cukrownia posiada certyfikat IFS, jest on akceptowany przez wszystkie sieci detaliczne, kupujące od niej cukier, tzn. nie musi poddawać się wielokrotnym auditom klientowskim (jeden audit IFS przeprowadzony u producenta, przez akredytowaną jednostkę certyfikującą, jest uznawany przez wszystkich jego odbiorców). Standard IFS został utworzony przez francuską federację sprzedawców detalicznych i hurtowych oraz niemiecką federację sprzedawców detalicznych. Standard IFS zawiera wymagania zarówno dla dostawców jak i dla jednostek certyfikujących oraz auditorów

W ramach IFS istnieją dwa poziomy wymagań: poziom bazowy - którego kryteria uznawane są za minimalne wymagania dla międzynarodowego przemysłu spożywczego, i które mogą spełnić także przedsiębiorstwa z mniejszymi zasobami finansowymi, oraz poziom wyższy - którego kryteria uznawane są za wysoki standard w przemyśle spożywczym. Wypełnienie wymagań poziomu wyższego może się wiązać z koniecznością poniesienia znaczących kosztów. Częstotliwość auditów zależy od stopnia spełnienia wymagań określonych dla poszczególnych poziomów w standardzie IFS. Zaliczenie na poziomie bazowym IFS oznacza, że kolejny audit musi odbyć się w ciągu następnych 12-ciu miesięcy, natomiast zaliczenie na poziomie wyższym oznacza audit w ciągu następnych 12 lub 18 miesięcy (w zależności od tego czy poziom wyższy został zatwierdzony u danego producenta po raz pierwszy czy kolejny).

Rozporządzenie 852/2004 ustanawia ogólne zasady higieny dla sektora spożywczego, w szczególności zaś przypisuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności producentom środków spożywczych. Bezpieczeństwo zdrowotne żywności powinno być zapewnione w całym łańcuchu żywnościowym, począwszy od produkcji podstawowej. Rozporządzenie to podkreśla także wymóg wdrożenia i stosowania procedur HACCP, a także definiuje wymogi dla żywności importowanej (żywność spoza UE podlega takim samym wymogom higienicznym jak wytwarzana lokalnie). Wymogi higieniczne obejmują wszystkie etapy: produkcji, przetwarzania, dystrybucji i wywozu żywności. Rozporządzenie 852/2004 składa się z 18 artykułów i 2 załączników, załącznik I dotyczy produkcji podstawowej, natomiast załącznik II jest zbiorem szczegółowych wymagań higienicznych. W przypadku cukrowni można wyłączyć z załącznika II - rozdz. III i XI, jako nie dotyczące przemysłu cukrowniczego.

Załącznik II ropz.852/2004: Ogólne wymogi higieny dla wszystkich przedsiębiorstw sektora spożywczego

Rozdział I: Ogólne wymagania dotyczące pomieszczeń żywnościowych
Rozdział II: szczególne wymagania dla pomieszczeń, w których się przygotowuje, poddaje obróbce lub przetwarza środki spożywcze
Rozdział III: wymagania dot. ruchomych i/lub tymczasowych pomieszczeń, pomieszczeń używanych głównie jako prywatne domy mieszkalne, ale gdzie regularnie przygotowuje się żywność w celu wprowadzania do obrotu, i automatów ulicznych
Rozdział IV: transport
Rozdział V: wymagania dla sprzętu
Rozdział VI: odpady żywnościowe
Rozdział VII: zaopatrzenie w wodę
Rozdział VIII: higiena osobista
Rozdział IX: przepisy odnoszące się do środków spożywczych
Rozdział X: przepisy odnoszące się do opakowań jednostkowych i opakowań zbiorczych środków spożywczych
Rozdział XI: obróbka cieplna
Rozdział XII: szkolenie

Porównując wymogi określone w europejskim rozporządzeniu 852/2004 i polskim rozporządzeniu w sprawie wymagań higieniczno - sanitarnych w zakładach produkujących lub wprowadzających do obrotu środki spożywcze i standardzie IFS można stwierdzić, że poruszają one podobne zagadnienia. W rozporządzeniu czytamy wielokrotnie o "odpowiedniej czy właściwej realizacji stawianych wymagań", natomiast standard IFS dokładniej precyzuje ich zakres. Prawodawstwo odbiega od definiowania ścisłych wymagań, odwołując się do innych przepisów albo pozostawiając pewne uregulowania w gestii producenta czy też jednostek nadzoru.

Omawiając wymogi higieniczne dotyczące odpadów warto zwrócić uwagę na pewną różnicę dotyczącą wysłodków w przemyśle cukrowniczym. Otóż rozporządzenie 178/2002 uregulowało wymagania dla pasz, które zostały zrównane do poziomu wymagań wobec żywności. Polska jest jedynym krajem członkowskim, w którym wysłodki znajdują się w katalogu odpadów i należy prowadzić dla nich karty odpadów. W pozostałych krajach UE wysłodki są traktowane przez przepisy prawne jako produkt uboczny i stanowią jednocześnie dobrą paszę (podobnie jak u nas). Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku błota defekacyjnego.



Materiały źródłowe:
  1. Rozporządzenia nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności
  2. Rozporządzenie Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych
  3. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 634, wraz z późniejszymi zmianami)
  4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań higieniczno - sanitarnych w zakładach produkujących lub wprowadzających do obrotu środki spożywcze (Dz.U. 2004 nr 104 poz.1096)
  5. Inne rozporządzenia wykonawcze do ww. ustawy
  6. International Food Standard, Międzynarodowy Standard Żywności dla oceny dostawców marek własnych handlu detalicznego, wersja 4 ze stycznia 2004.


Higiena produkcji w cukrownictwie na podstawie wymagań formalnych (PDF 1 MB)


Stowarzyszenie Techników Cukrowników Stowarzyszenie Techników Cukrowników
Główna | Dane kampanii | Reklama | Reklama w serwisie | Giełda Pracy | Forum dyskusyjne

STC
Redakcja serwisu:  Redaktor naczelny: Krystyna Wasińska, Webmaster: Mateusz Wojtczak
Copyright © 2023 Stowarzyszenie Techników Cukrowników